Sołectwo Przewrotne
Przewrotne...
Znajduje się w odległości 6 km na północ od Głogowa Małopolskiego. Pierwotna nazwa tej osady brzmiała Przewrotna. Jest to stara wieś lasowiacka, która powstała prawdopodobnie już w XV wieku. Z całą pewnością wiadomo, iż istniała w roku 1554, bowiem w tym czasie była już we wsi parafia. Wieś wchodziła w skład włości królewskich, królewskich w XVIII wieku należała do dóbr starostwa bratkowickiego. Po rozbiorach austriackie władze sprzedały tę wieś w prywatne posiadanie. Ostatnim właścicielem tutejszego majątku był Stanisław Politalski. U schyłku XIX wieku Przewrotne liczyło 284 gospodarstwa. Znajdowały się tu dwa folwarki, cegielnia i gorzelnia, a mieszkańcy tej wsi trudnili się rękodziełami różnych wyrobów z drewna. Tak, iż w 1906 roku założono tutaj szkołę koszykarską. Podczas okupacji hitlerowskiej w masywach na wschód i północ od Przewrotnego aktywnie działały ugrupowania partyzanckie. Wieś ta była kilka razy pacyfikowana przez Niemców. Poniosła też największe ofiary pośród wsi dawnego powiatu rzeszowskiego. Zamordowano 111 osób. Przyczyną hitlerowskich represji było zaangażowanie miejscowej ludności w ruch oporu w AK i AL., a także ukrywanie Żydów. W uznaniu zasług w walce z wrogiem wieś została odznaczona w roku 1972 Orderem Krzyża Grunwaldu, natomiast ku czci ofiar faszyzmu wzniesiono we wsi pomnik, który odsłonięto w roku 1966.
Wieś liczy 1765 mieszkańców, co daje gęstość zaludnienia 64 os./km2 - jedną z najmniejszych wraz z Huciskiem. Liczba urodzeń przewyższa liczbę zgonów. W wieku przedprodukcyjnym jest 29% ludności, w wieku produkcyjnym 52% i poprodukcyjnym 19%. Ogólna powierzchnia wynosi 2745,54 ha i jest największa w gminie. Grunty orne zajmują 64% areału, łaki 20%, pastwiska 15% użytków. We wsi jest 456 gospodarstw. W zasiewach dominuje żyto - 330ha, owies - 146ha, pszenica - 80ha oraz ziemniaki - 179ha. Lasy i zalesienia zajmują 693ha.
Przewrotne to wieś stosunkowo duża. Jej zabudowania ulokowały się wzdłuż obniżenia doliny potoku Młynówka i rozciągają się na przestrzeni 6 km. Na jej terenie znajduje się kilka ciekawych obiektów, będących niegdyś siedzibą Politalskich. Wiedzie ku niemu nieco zarośnięta ścieżka. Ten klasycystyczny obiekt wybudowano przed 1832 rokiem. Jest to budowla parterowa, murowana i potynkowana. Wzniesiona na planie prostokąta i nakryta czterospadowym dachem z powiekami. Wejściową fasadę zdobi długi, pięcioosiowy, wgłębiony portyk, wsparty na sześciu kolumnach. Wszystkie okna oraz drzwi otaczają listwowe obramowania. Całą budowlę obiega szerokie belkowanie z kostkowym gzymsem. Przed dworem stoi kamienna figura św. Antoniego z 1912 roku, zachowały się też pozostałości betonowej lodowni z lat 20-tych minionego wieku oraz staw.
W pobliżu dworu, przy skrzyżowaniu dróg, stoi jeszcze jedna kamienna, lecz nierozpoznawalna figura. Na wysokim czworobocznym postumencie postawiono rzeźbę, ale tak mocno nadgryzł ją ząb czasu, iż teraz już nie można określić, co w istocie ona uosabia.
Przy drodze do Huciska znajduje się kościół parafialny pw. św. Antoniego, późnoklasycystyczny, z 1823 roku. Jest to budowla trójnawowa, z prezbiterium i zakrystią oraz wieżą od zachodniej strony. Wnętrze - późnobarokowe, z pierwszej ćwierci XIX wieku. Za ścianą prezbiterium, dostawiona do kościelnego muru stoi kaplica grobowa Politalskich - dziedziców Przewrotnego. Pod posadzką mieści ona kryptę. Kaplica wzniesiona została w II połowie XIX wieku; ma ona kształt prostokąta, a nakryta jest dwuspadowym dachem. Dość szerokie drzwi prowadzą do wnętrza, w którym zachowała się jedynie mensa ołtarzowa i murowana tablica epitafijna. Z kolei od zachodu do pasa muru przylega XIX wieczna dzwonnica. Na starym cmentarzu znajduje się interesująca figura, zwana latarnią umarłych, z XVII wieku. Wedle miejscowej tradycji, postawiono ją na mogile chłopów poległych w okresie potopu w walce ze Szwedami lub Węgrami Rakoczego. Tutaj też znajdują się zbiorowe mogiły zamordowanych podczas okupacji.
